Παθήσεις Σιελογόνων Αδένων

η χειρουργική της παρωτίδας και του υπογναθίου αδένα

Το σάλιο παίζει σημαντικότατο ρόλο στη διατήρηση της υγείας του βλεννογόνου του στόματος και των δοντίων, και διευκολύνει την ομιλία και την κατάποση. Παράγεται από 3 ζεύγη μείζονων σιελογόνων αδένων (παρωτίδες, υπογνάθιοι, υπογλώσσιοι) και από εκατοντάδες ελάσσονες σιελογόνους αδένες, οι οποίοι βρίσκονται διάσπαρτοι στον βλεννογόνο του στόματος.

Στους σιελογόνους αδένες κάνουν την εμφάνιση τους πολλές παθολογικές καταστάσεις. Συνηθέστερες είναι οι λοιμώξεις, οι σιελολιθιάσεις και οι καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι.

Η ιογενής παρωτίτιδα είναι η συνηθέστερη λοιμώδης νόσος των σιελογόνων αδένων. Όμως δεν είναι σπάνιες και οι βακτηριακές λοίμωξεις των μείζονων σιελογόνων αδένων, οι οποίες εμφανίζονται συνηθέστερα σε έδαφος σιελολιθίασης αλλά και μετά από ακτινοθεραπεία ή σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.

Η σιελολιθίαση είναι μια σχετικά συχνή κλινική οντότητα, κατά την οποία παρατηρείται η δημιουργία λίθων μέσα στους σιελογόνους αδένες και στους εκφορητικούς τους πόρους. Είναι συνηθέστερη στους μείζονες σιελογόνους αδένες, και εκδηλώνεται κλινικά με διόγκωση και πόνο του αδένα, ιδίως κατά τη διάρκεια των γευμάτων, λόγω της παρακώλησης εκροής του σάλιου. Η ενδοσκόπιση των μείζονων σιελογόνων αδένων (σιαλαδενοσκόπηση), αποτελεί πολύτιμο διαγνωστικό και θεραπευτικό μέσο, με το οποίο μπορούν να αναγνωριστούν και να αφαιρεθούν οι περισσότεροι λίθοι. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, όπου η εντόπιση και το μέγεθος του λίθου καθιστούν αναπόφευκτη την ανοικτή προσπέλαση.

Η χειρουργική αφαίρεση ολόκληρου του σιελογόνου αδένα είναι η θεραπεία εκλογής στους όγκους των υπογναθίων αδένων.

Στην παρωτίδα, εάν ο όγκος βρίσκεται σχετικά επιφανειακά, η ενδεδειγμένη χειρουργική επέμβαση είναι η μερική ή επιπολής παρωτιδεκτομή. Σε αυτή γίνεται παρασκευή του προσωπικού νεύρου, το οποίο περνάει μέσα από τον αδένα, και αφαίρεση του τμήματος της παρωτίδας που βρίσκεται πάνω από αυτό, μαζί με τον όγκο. Εάν ο όγκος είναι μεγαλύτερος, και εκτείνεται βαθύτερα, τότε αφαιρείται και το τμήμα της παρωτίδας που βρίσκεται κάτω από το νεύρο, γίνεται δηλαδή ολική παρωτιδεκτομή. Το προσωπικό νεύρο θυσιάζεται μόνο σε περιπτώσεις όπου έχει διηθηθεί από έναν κακοήθη όγκο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, γίνεται αποκατάσταση του με νευρικό μόσχευμα που λαμβάνεται από άλλη περιοχή του σώματος.

Τα νεοπλάσματα των σιελογόνων αδένων αποτελούν το 6% των νεοπλασμάτων της κεφαλής και του τραχήλου. Η συντριπτική πλειοψηφία των όγκων εμφανίζεται στην παρωτίδα (80%), ένα μικρό ποσοστό εμφανίζεται στον υπογνάθιο (10-15%), και πολύ σπανιότερα στον υπογλώσσιο και τους ελάσσονες σιελογόνους αδένες (5-10%). Τα νεοπλάσματα της παρωτίδας είναι συνήθως καλοήθη, ενώ στον υπογνάθιο παρατηρείται ίδια συχνότητα εμφάνισης καλοήθειας-κακοήθειας. Αντίθετα, στον υπογλώσσιο και στους ελάσσονες σιελογόνους αδένες η πλειοψηφία των νεοπλασμάτων είναι κακοήθη.